آبادان، در گوشه شمال غربى خليج فارس و در ساحل شرقى رود مرزى اروندرود واقع شده است.در ضلع شرقى شهر، بهمنشير كه رودى منشعب از كارون به سوى خليج فارس است، جريان دارد.خاک آبادان به دلیل آبرفت رودهای کارون و دجله (که به هم پیوسته‌اند) به وجود آمده‌است. شهر آبادان به جزیره‌ای می‌ماند که گرداگردش رود است.
بیشتر مردم این شهر از آغاز ساخت پالایشگاه و با آغاز فعاليت هاى نفتى در این شهر، از بخش‌های جنوبی بختیاری نشین، رامهرمز ، ایذه، ماهشهر، مسجد سلیمان، استان بوشهر و چهار محال به این شهر کوچ کردند و با هم جامعه وفرهنگ این شهر را ساختند. این مهم در اوایل سده بیستم اتفاق افتاد که از دههٔ نخست آن، با شکل گیری فعالیت‌های نفتی در منطقهٔ آبادان مهاجرت مردم به آن منطقه آغاز شد.
از ترکیب مردمان اين جامعه، لهجه آبادانی پدید آمد؛ چنانکه لهجه آبادانی آمیزه‌ای از لهجه‌های لری دشتی با لهجه محلی شده است.
با توسعه شهر و مهاجرت ساكنان ديگر شهرهاى ايران و نيز اتباع كشورهاى خارجى براي كار و زندگى در آن، و با افزايش جمعيت آبادان تأسيسات و امكانات زندگى شهرى، به ويژه براى ساكنان خارجى آن (عمدتاً انگليسى) در اين شهر برپا شد.
با فرا رسیدن دهه ۱۹۶۰ (دهه ۱۳۴۰ خورشیدی)، تکنولوژی نوین، الگوهای شهر سازی و کالاهای مصرفی تازه از طریق آبادان به درون ایران می رسید. آبادان به صورت مرکز ترویج مد، شیوه زندگی نوین، و فرهنگ مردمی در آمده بود. حکومت پهلوی از مجرای فیلم ها، پوسترها و نشریات مختلف، تصویری از آبادان به مثابه یک شهر با الگوی «فورد» آمریکا به دست می داد که در آن کارکنان سخت کوش و خانواده هایشان قادر بودند در فضایی از فراوانی و آسایش در سایه مجتمع عظیم صنعت نفت زندگی کنند.
میشل استیوارت، دریاسالار و ژنرال ارتش امریکا در کتاب معروف خویش به نام«سپیده دم در آبادان» این شهر را معجزه ى نفت و اصولن قطعه ای جدا شده از محلات ثروتمند نشین و مدرن شهرهای لندن و نیویورک توصیف نموده است.وجود منطقه‌هاى مسكونى شركت نفتى با امكانات وسيع آن باعث شده بود تا آبادان از لحاظ شهرسازى در رده‌هاى بالايى قرار گيرد. در يك مطالعه‌ى انجام شده در مورد توسعه اجتماعى اقتصادى مناطق ايران و نظام شهرى تراز توسعه يافتگى آبادان در بين شهرهاى ايران پس از تهران مقام دوم را داشته است. به عبارت ديگر، اگر تهران را مستثنى كنيم، بين شهرهاى بزرگ ايران(اصفهان، تبريز، مشهد، شيراز و اهواز) آبادان از ترازى برتر برخوردار بوده است (۸۱/۲ براي آبادان در مقابل ۵۳/۱ براي تبريز، ۵۷/۲ براي اهواز، ۳/۲ براي مشهد، ۵۸۹/۱ براي اصفهان و ۰۳/۲ براي شيراز).
آقاى د.ئى. بريتون رئيس اداره كل سازمان و بهره‌ورى شركت سهامى تصفيه نفت ايران آبادان درپايان مأموريتش بهآبادان در تاريخ آذرماه ۱۳۴۴ هجرى شمسى(دسامبر ۱۹۶۵ ميلادى) اشاره مى كند:
«طي مدت شش سال اقامت درآبادان، من از نزديك شاهد تحولات و پيشرفت‌هاى فراوان و قابل ملاحظه‌اى بوده‌ام كه نهتنها در عمليات پالايشگاه بلكه در زندگى اجتماعى مردم آبادان صورت گرفته است. به گمان من چنين تحولى فقط زائيدهجوشش و جنبش خاص و صميميت و همكارى مردم آبادان است كه نه تنها آن‌ها را در زمينه اداره اين صنعت بزرگ بهموفقيت‌هاى شايان توجه فنى و ادارى نايل گردانيده،بلكه در به وجود آوردن يك اجتماع روشنفكر و فهميده نيز تأثيرفراوان داشته است.
به عبارت ديگر مردم آبادان، در كار، مردمى سخت‌كوش و در امور اجتماعى، مردمى سرزنده‌اند و از اين رو، من از صميمقلب، شهر آبادان را شهرى نمونه و اجتماع آن را اجتماعى ممتاز مى‌دانم. براي مثال، پيشرفت‌هاى پالايشگاه آبادان، درچند سال اخير چنان قابل ملاحظه بوده است كه به ما امكان مى‌دهد، در قبال اعزام كاركنان ايرانى به مأموريت‌هاىآموزشى خارج از كشور كاركنان شركت‌هاى نفتى مغرب زمين براى مشاهده و فراگرفتن آنچه كه در پالايشگاه عظيمآبادان مى‌گذرد دعوت به عمل آوريم.
اشتغال در آبادان صرفاً منحصر به شركت نفت و بخش خصوصى نبوده است.بلكه در نخلستان‌هاى آبادان عده‌اىمشغول نخل‌دارى ودامپرورى بوده‌اند كه توانستند در زمينه توليد خرما در ايران مقام اول را داشته باشند و از سوىديگر نوعى خاص گاوميش پرورش دهند و در سطح نسبتاً بالايى به صيد انواع ماهى بپردازند.
رفته رفته بازارهاى محلى در مركز آبادان شكل گرفته و رونق پيدا كرد، طورى كه شركت نفت خريدهاى خود را از اصنافآبادان به عمل مى آورد. همه اين عوامل باعث شد كه آبادان تا سال ١٣٥٥ از نظر جمعيت رتبه ى اول استان را دارا باشد.
به منظور ايجاد دوره هاى تحصيلات تكميلى و آموزش عالى، شركت نفت يكى از اولين دانشكده‌هاى فنى ايران را درآبادان تأسيس كرد و همه ساله تعدادى از كاركنان خود را براى ادامه‌ى تحصيل و اخذ مدارج تخصصى يا به خارج ازكشور اعزام مى كرد و يا كاركنان را تشويق مى نمود تا با مراكز خارجى معتبر از طريق دوره‌هاى مكاتبه‌اى سطحمعلومات خود را افزايش دهند.
به موازات آن تأسيس بيمارستان و مراكز درمانى، تربيت كادر بهدارى و بهداشتى و ايمن‌سازى محيط زيست در دستوركار شركت نفت قرار گرفت. ازسوى ديگر با راه‌اندازى آموزشگاه عالى پرستارى آبادان كادر مورد نياز مراكز بهدارى
تأمين گرديد .
آخرین دیدگاه‌ها